سونامی آنفلوآنزا در اصفهان/ ابتلا ۴۰ درصدی و بستریهای بیسابقه
به گزارش خبرنگار تابناک از استان اصفهان، در روزهای آغازین آذرماه ۱۴۰۴، اصفهان با بحرانی کمسابقه مواجه شد؛ بحرانی که از یکسو ناشی از شیوع گسترده آنفلوآنزا و از سوی دیگر حاصل آلودگی شدید هوا بود. این همزمانی، شرایطی اضطراری را رقم زد که نهتنها سلامت عمومی، بلکه زندگی روزمره و فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی شهر را تحت تأثیر قرار داد. تصمیم کارگروه شرایط اضطرار برای تعطیلی مدارس، دانشگاهها و مراکز فرهنگی در روزهای اخیر، نشانهای روشن از جدیت و گستردگی این بحران است.
آمارهای رسمی نشان میدهد که میزان ابتلا و بستری در اصفهان نسبت به سالهای گذشته جهش چشمگیری داشته است؛ بهگونهای که در بیمارستانهای مرجع استان، بیش از ۱۲۰۰ بیمار مبتلا به علائم تنفسی حاد بستری شدهاند، در حالی که در سال ۱۴۰۲ این رقم در اوج پیک حدود ۸۰۰ نفر بود. این افزایش ۵۰ درصدی بستریها، فشار مضاعفی بر سیستم درمانی وارد کرده و نگرانیها را درباره توان پاسخگویی بیمارستانها و کادر درمانی دوچندان ساخته است.
از سوی دیگر، دادههای ملی وزارت بهداشت نشان میدهد که در سطح کشور، درصد مثبت آزمایش PCR آنفلوآنزا در هفته اول آذر ۱۴۰۴ به ۳۵.۷ درصد رسیده و نسبت بیماران بستری با علائم شدید تنفسی (SARI) به ۱۶.۶ درصد افزایش یافته است؛ رقمی که چهار برابر آستانه هشدار محسوب میشود. این ارقام نشان میدهد که بحران آنفلوآنزا تنها محدود به اصفهان نیست، بلکه در سطح ملی نیز به یک تهدید جدی برای سلامت عمومی بدل شده است.
شدت شیوع در اصفهان
بر اساس گزارش مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و کاشان، در هفته نخست آذرماه ۱۴۰۴، ۳۵ تا ۴۰ درصد بیماران مراجعهکننده با علائم تنفسی تست مثبت آنفلوآنزا داشتهاند. در بیمارستانهای مرجع استان، تعداد بیماران بستری با علائم تنفسی حاد به بیش از ۱۲۰۰ نفر رسیده است. این رقم در مقایسه با سال گذشته که در اوج پیک حدود ۸۰۰ بیمار بستری گزارش شده بود، نشاندهنده افزایش ۵۰ درصدی بستریها است.
منصور شیشهفروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، در جلسه کارگروه شرایط اضطرار گفت: با توجه به گزارش مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و کاشان مبنی بر ضرورت قطع زنجیره بیماری آنفلوآنزا و نیز تداوم شرایط سکون و پایداری جو و افزایش غلظت آلایندهها، تصمیم گرفتیم روز یکشنبه ۹ آذر آموزش در تمام مقاطع تحصیلی و دانشگاهها به صورت غیرحضوری برگزار شود.
حمید گلهداری، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز تأکید کرد: هماکنون ۳۵ تا ۴۰ درصد از بیمارانی که با علائم تنفسی به مراکز درمانی مراجعه میکنند، تست آنفلوآنزای آنها مثبت میشود. روند بستری بیماران مبتلا به آنفلوآنزا افزایشی است؛ بهویژه در بیمارستان امام حسین (ع) که بخش عمده بیماران کودکان هستند.
مقایسه با آمار کشوری
طبق دادههای نظام مراقبت دیدهوری وزارت بهداشت، در سطح ملی درصد مثبت آزمایش PCR آنفلوآنزا در هفته اول آذر ۱۴۰۴ ۳۵.۷ درصد بوده است. همچنین نسبت بیماران بستری با علائم شدید تنفسی (SARI) به ۱۶.۶ درصد رسیده که چهار برابر آستانه هشدار محسوب میشود. در میان استانها، تهران و اصفهان وضعیت وخیمتری نسبت به میانگین کشوری دارند.
این مقایسه نشان میدهد که اصفهان نهتنها بالاتر از میانگین کشوری قرار دارد، بلکه فشار مضاعفی بر بیمارستانهای استان وارد شده است.
راههای درمان و مقابله
کارشناسان بهداشت و درمان برای مقابله با موج تازه آنفلوآنزا توصیههایی را مطرح کردهاند: استراحت کافی و پرهیز از فعالیتهای سنگین، مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کمآبی بدن، داروهای ضدویروسی مانند اوسلتامیویر تنها با تجویز پزشک برای گروههای پرخطر، پرهیز از مصرف خودسرانه آنتیبیوتیک؛ زیرا آنفلوآنزا بیماری ویروسی است. واکسیناسیون گروههای پرخطر شامل سالمندان، بیماران زمینهای و کودکان، استفاده از ماسک در اماکن عمومی و پرهیز از حضور در تجمعات، مراقبت خانگی شامل جداسازی بیماران در منزل، تهویه مناسب و رعایت بهداشت دستها.
در سالهای گذشته، موجهای آنفلوآنزا معمولاً در آذر و بهمن رخ میدادند و با تعطیلی محدود مدارس کنترل میشدند. اما امسال، شدت سرایتپذیری سویه غالب (H3N2) و همزمانی با بحران آلودگی هوا شرایط را پیچیدهتر کرده است. افزایش چشمگیر آمار ابتلا و بستریها نشان میدهد که الگوی امسال از حالت معمول خارج شده و به یک بحران شهری و ملی بدل شده است.
بررسی دادهها و روایتها نشان میدهد که موج تازه آنفلوآنزا در اصفهان، الگویی متفاوت از سالهای گذشته دارد. شدت سرایتپذیری سویه غالب (H3N2)، همزمانی با بحران آلودگی هوا و افزایش چشمگیر موارد بستری، این موج را از حالت معمول فصلی خارج کرده و به یک بحران شهری و ملی تبدیل کرده است.
تصمیم مسئولان برای تعطیلی گسترده مدارس و دانشگاهها اقدامی پیشگیرانه و ضروری بود، اما این تنها بخشی از راهکار مقابله با بحران است. آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، آمادگی سیستم درمانی، اطلاعرسانی شفاف و رعایت توصیههای بهداشتی توسط مردم است. استفاده از ماسک، پرهیز از تجمعات، واکسیناسیون گروههای پرخطر و مراقبت خانگی از بیماران میتواند نقش مهمی در کاهش سرعت انتشار بیماری ایفا کند.
از منظر تطبیقی، اصفهان در مقایسه با میانگین کشوری وضعیت وخیمتری دارد؛ آمار ابتلا و بستریها در این استان بالاتر از میانگین ملی است و فشار بیشتری بر بیمارستانها وارد کرده است. این واقعیت نشان میدهد که مدیریت بحران در استان باید با حساسیت بیشتری دنبال شود و حمایتهای ملی نیز برای تقویت زیرساختهای درمانی ضروری است.
بحران آنفلوآنزا در اصفهان بار دیگر اهمیت سیاستگذاری پیشگیرانه در حوزه سلامت عمومی را برجسته میکند. تجربه امسال نشان داد که بیماریهای فصلی میتوانند در شرایط خاص به بحرانهای گسترده بدل شوند. بنابراین، سرمایهگذاری در نظام مراقبت بیماریها، آموزش عمومی، و تقویت ظرفیت بیمارستانها نهتنها برای مقابله با آنفلوآنزا، بلکه برای مواجهه با هر بحران بهداشتی آینده حیاتی است.